Viết sao cho hay – cách của Minh

Mình bắt đầu viết từ cách đây khá lâu. Tuy nhiên, trước kia cũng chưa viết theo phương pháp và quy trình bài bản nào, ngoài những thứ học được từ thời phổ thông mà chắc bạn cũng từng nghe qua như diễn dịch hoặc quy nạp... Nhưng ấy chỉ mới là viết đúng thôi đấy, chứ chưa thể viết hay. Sau này, mình học hỏi thêm được từ sếp mình, và các "cây bút" lâu năm có dịp làm việc cùng.

Bài viết này sẽ giới thiệu với các bạn phương pháp và quy trình mà Minh thường áp dụng. Bài được trích từ tài liệu training cho các bạn nhỏ trên công ty do mình soạn, bạn nào làm với mình chắc biết hết rồi, khỏi đọc lại.

Phương pháp PAS

Con người sẽ bị ảnh hưởng và sẵn sàng hành động bởi 2 động cơ chính: sự thỏa mãn và nỗi đau.

PAS là một framework chia bài viết thành 3 phần rõ ràng, giúp nó trở nên rành mạch và hấp dẫn hơn, buộc người đọc phải ra tay hành động. Phương pháp này đến từ yếu tố tâm lý, rằng con người sẽ bị ảnh hưởng và sẵn sàng hành động bởi 2 động cơ chính: sự thỏa mãn và nỗi đau. Bản thân chúng ta luôn muốn được thỏa mãn và tránh né những nỗi đau.

Do đó, thay vì chỉ đưa ra những phần hấp dẫn, hãy tìm ra những nỗi đau của người đọc và giúp họ thỏa mãn chúng.

Problem: nhận diện vấn đề

Trong phần đầu tiên này, bạn cần tìm hiểu xem đối tượng đang gặp phải vấn đề gì liên quan đến bài viết. Sau đó bắt đầu đưa ra vấn đề một cách ngắn gọn, rõ ràng, giúp họ nhận ra họ đang gặp vấn đề giống như bạn đề cập.

Bằng cách này, bạn đang thiết lập một cầu nối giữa bạn và người đọc, khiến họ phải tiếp tục theo dõi bài viết để tìm hiểu vấn đề của mình.

Agitate: trầm trọng hóa vấn đề

Sau khi họ bắt đầu quan tâm, hãy giúp họ nhận ra, vấn đề này đang tác động rất xấu đến những điều quan trọng với họ (công việc, cuộc sống, các mối quan hệ…). Điều quan trọng của phần này là bạn cần hiểu sâu sắc rằng đâu là vấn đề quan trọng của người đọc và vấn đề bạn đưa ra liên quan / ảnh hưởng như thế nào đến họ.

Solution: đưa ra giải pháp

Cuối cùng, hãy cho họ một giải pháp tuyệt vời cho vấn đề đó. Phần nào của sản phẩm, bài viết này mà họ sẽ ứng dụng được ngay để giải quyết nỗi đau. Nhớ đừng bao giờ đưa ra vấn đề, trầm trọng lên, rồi lại bỏ họ bơ vơ không một lời từ biệt. Họ sẽ hụt hẫng lắm!

Quy trình viết

Việc có một quy trình viết cụ thể giúp bạn hình dung được những thứ mình cần, cũng như hệ thống hóa các phần và rút ngắn thời gian viết. Dưới đây là quy trình chuẩn được đa số mọi người trên thế giới áp dụng. Nếu bạn nào có học IELTS chắc hẳn sẽ thấy quen quen. Tiếng Anh hay Tiếng Việt gì cũng vậy thôi.

1. Pre-writing: Trong phần này, hãy chọn topic mà bạn muốn viết, sau đó áp dụng 1 trong 3 phương pháp brainstorming (listing, free writing & mapping) để tìm kiếm ideas trong topic đó. Cuối cùng là sắp xếp lại chúng cho chặt chẽ, mạch lạc.
2. Drafting: Tiếp theo, hãy đặt bút xuống và viết mọi thứ ra giấy thay vì giữ chúng trong đầu. Viết xuống sẽ giúp cho mọi thứ trở nên rõ ràng và rành mạch hơn.
3. Review and revising: Ở phần này, hãy kiểm tra lại cấu trúc và nội dung của bài. Hãy đảm bảo mỗi đoạn văn đều có luận điểm và câu chủ đề, có từ nối và các yếu tố chuyển tiếp giữa các đoạn.
4. Rewriting: Kiểm tra chính tả, ngữ pháp, cách dùng từ, lặp từ. Và thử đăng lên Facebook / Blog cá nhân (private mode) để đảm bảo bài viết hiển thị đúng như bạn dự kiến.

Phong cách viết

Bạn không thể vươn lên bằng cách đạp người khác xuống.

Cố gắng giữ bài viết đơn giản và tự nhiên nhất có thể. Viết ngắn gọn, nhanh chóng đi vào trọng tâm. Bài viết cũng nên đưa ra một quan điểm trung lập, tránh so sánh trực tiếp hoặc đưa ra nhìn nhận tiêu cực về một vấn đề nào đó để làm nổi bật chủ đề chính lên.

Cùng với đó, mỗi bài viết là một câu chuyện đặc sắc. Để làm tốt điều này, mỗi đoạn phải là một mắc xích chặt trong tổng thể. Hãy cố gắng liên kết các đoạn với nhau, sử dụng các từ nối, câu dẫn ở đầu và cuối mỗi đoạn.

Tạm kết

Khi mình đăng vài bài lên Facebook cá nhân, cũng có bạn bè vào ngỏ ý muốn cùng viết để luyện tập thêm. Hi vọng với bài viết này, các bạn có thể phần nào có được sự khởi đầu đúng đắn, tiếp đó là tạo ra những bài viết thu hút hơn.

Vì chuyên môn của mình cũng không phải là viết lách chuyên nghiệp, do vậy, nếu bạn có phương pháp chuẩn, tốt hơn, hãy cho mình biết với nhé 😂.